Centaurèio(-de-Triumfetti)
Cyanus triumfettii
Asteraceae Compositae
Noms en français : Centaurée de Trionfetti, Bleuet de Trionfetti.
Descripcioun :La centaurèio-de-Triumfetti trachis en mountagno mejano dins d'ùnis endré. Fai partido dóu gènre Cyanus e pèr acò èi proche de Cyanus montanus e de Cyanus semidecurrens. Se n'en destrìo bonodi si bratèio à franjo pu longo (vèire li fotò à man drecho) à baso bruno e dóu bout mai clar. Apoundèn que li fueio basalo soun souvènt descoupado.
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Fau saupre que soun cousin, lou blavet di champ èi manjadis e a d'ùni prouprieta interessanto.
Port :
Taio : 10 à 60 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Cyanus
Famiho : Asteraceae
Famiho classico : Compositae
Tribu : Cardueae
Ordre : Asterales
Coulour de la flour :
Vióuleto
Petalo : >6
Ø (o loungour) flour : 3 à 4 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca Si
Autour basso e auto : 1200 à 2300 m
Aparado : Noun
Mai à juliet
Liò : Pelouso
- Calanc
- Bos clar
- Pinedo
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Éurasiatico
Ref. sc. : Cyanus triumfettii (All.) Dostál ex Á.Löve & D.Löve, 1961
(= Centaurea triumfettii All. )
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753